جراحی فک یا ارتوگناتیک به انواع جراحی‌هایی گفته می‌شود که در آن موقعیت فک‌های بالا و پایین تغییر داده می‌شود تا اختلال بایت (مال اکلوژن یا روی هم قرار نگرفتن فک‌ها) یا شکل صورت یا هر دو مشکل اصلاح شود. جراحی اصلاحی فک ناهنجاری‌های استخوان‌های صورت، به ویژه فک‌ها و دندان‌ها را درمان و اصلاح می‌کند. این ناهنجاری‌ها غالباً مشکلاتی را در جویدن، صحبت کردن، خوابیدن و دیگر فعالیت‌های روزمره ایجاد می‌کند. جراحی ارتوگناتیک در کنار درمان ارتودنسی این ناهنجاری‌ها را رفع می‌کند و صورت و نیمرخ بیمار را زیباتر می‌کند.

چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟

جراحی فک و ارتوگانتیک به منظور اصلاح نامرتبی فک و دندان‌ها که با درمان ارتودنسی قابل درمان نمی‌باشد، انجام می‌شود. مشکلات نامرتبی فک و دندان می‌توانند ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی باشند، بنابراین یا در بدو تولد وجود دارند و یا در حین رشد فرد ایجاد می‌شوند. آسیب فک و مفاصل فک و نیز پاتولوژی (یعنی مراکز رشد غیرعادی، تومورها و غیره) نیز می‌توانند باعث بدشکلی‌های فک و دندان در هر سنی شوند. علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از:

• رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک
• عدم تقارن صورت
• عدم قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر
• ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح
• مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس
• مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری
• اپن بایت که در آن دندان‌هایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندان‌های دیگر روی هم قرار نمی‌گیرند.
• درد در عضلات یا مفاصل فک

پس از جراحی

بیماران معمولاً در روز پس از جراحی به منزل مراجعت می‌کنند، هرچند گاهی اوقات ممکن است بسته به شرایط خانه دو شب بستری در بیمارستان پیشنهاد شود. یک هفته پس از جراحی باید مجدداً به کلینیک مراجعه کنید.

• رژیم غذایی:در ابتدا باید از یک رژیم غذایی بسیار نرم استفاده کنید و جهت آماده‌سازی غذا نیاز به یک غذاساز در خانه است. پس از هفته اول می‌توانید غذاهای نرم مصرف کنید از جمله شیر، اسموتی، سوپ‌های غلیظ و غیره. از مکمل‌ها نیز می‌توان استفاده کرد. پس از ۶ تا ۸ هفته می‌توان غذاهای عادی را مصرف کرد.
• مراقبت از دهان:ممکن است پس از برگشت به خانه بتوانید با ملایمت دندان‌های خود را مسواک بزنید. علاوه بر این، شست‌شوی منظم با آب، آب نمک یا دهان‌شویه به تمیز نگه داشتن دهان بخصوص پس از وعده‌های غذایی کمک می‌کند.
• تورم:تورم از خصوصیات بارز دوره‌ی بهبودی پس از جراحی فک است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک می‌کند.
• سفتی دهان:سفتی فک پس از جراحی شایع است. این وضعیت به تدریج برطرف می‌شود.
• بی‌حسی:یکی از عوارض جانبی متداول جراحی است. در بیشتر اوقات، بی‌حسی در چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. ممکن است بخشی از تغییر در احساس دائمی باشد.
• عفونت:اطمینان از بهبودی این ناحیه بدون عفونت نیز ضروری است، بنابراین در حین بستری در بیمارستان از طریق یک رگ در بازو آنتی‌بیوتیک تزریق می‌شود. پس از مراجعت به خانه نیز باید از آنتی‌بیوتیک و دهان‌شویه ضد باکتری استفاده شود.
• تغییر رنگ پوست:تغییر رنگ پوست به رنگ متمایل به آبی، سبز یا زرد پس از جراحی شایع است. این حالت به دلیل تجزیه خون قدیمی پس از جراحی می‌باشد. تغییر رنگ طی چند روز یا چند هفته پراکنده شده و از گردن پایین می‌رود.
• کش‌های لاستیکی:این کش‌ها اغلب پس از جراحی فک و صورت جهت کمک به حرکت فک استفاده می‌شوند.
• خونریزی:در ابتدا خون مخلوط با بزاق وجود خواهد داشت و برای جراحی فک بالا ترشح خون از بینی مشاهده می‌شود. ترشحات بینی به دلیل تجمع خون در نواحی سینوس می‌باشد. بیشتر این خون از انتهای گلو به پایین می‌رود. خونریزی به تدریج طی چند روز اول از بین می‌رود.
• گلو درد:این درد پس از جراحی متداول است و به دلیل استفاده از لوله تنفسی در حین جراحی می‌باشد. گلو درد طی یک یا دو روز برطرف می‌شود.