ایمپلنت به هر جسمی گفته می شود که داخل بافت های بدن قرار داده شود، و ایمپلنت دندان نیز جسمی شبیه ریشه دندان و اغلب بشکل یک پیچ و از جنس تیتانیوم می باشند و سازگاری بالایی با سلول های بدن دارند و جایگزین موثر، امن و ثابتی برای ریشه دندان است که از طریق جراحی در استخوان فک قرارداده می شود و اغلب به زمانی(  ۳ الی ۴ ماه) نیاز دارد تا با استخوان طبیعی ادغام شود و پس از آن آماده کار برای ساخت پروتز ایمپلنت می باشد.

لازم به ذکر است که هر ایمپلنت از دو جزء اصلی تشکیل شده است.

۱- جزء ریشه ای که به شکل پیچ است و داخل استخوان فک  به طریقه ی جراحی   قرارداده می شود که به آن فیکسچر گویند.

۲- جزء پروتزی که برای حمایت از پروتز روی فیکسچر قرار داده می شود که اینجا پروتز می تواند ثابت باشد (شبیه یک روکش) یا پروتز متحرک باشد (شبیه یک دست دندان مصنوعی که به آن اوردنچر گویند) به این جزء پروتزی که بعداً پس از تکمیل ادغام فیکسچر با استخوان (۳ الی ۴ماه)  روی فیکسچر نصب می شود اباتمنت گویند و همانطور که گفته شد کار آن حمایت از پروتز است.

مزایای ایمپلنت دندان

۱- اولین و بزرگترین مزیت آن جایگزینی دندان از دست رفته است چرا که در خیلی از موارد چنانچه بیمار بدلایلی امکان درمان ایمپلنت را نداشته باشد راه درمانی دیگری وجود ندارد و یا اینکه درمانهای دیگر در مقایسه با ایمپلنت دندان کیفیت درمانی مطلوب را ندارند نظیر استفاده از پروتزهای متحرک معمولی که مشکلاتی مثل لقی دست دندان یا عدم احساس دندان طبیعی از جانب بیمار را دارند.

۲- درمانهای ایمپلنت می تواند از نوع ثابت باشند همانند یک روکش و یا اینکه متحرک باشند که دست دندان مصنوعی مانند قفل و کلید روی ایمپلنت سوار می شود.

در حالت اول (درمانهای ثابت) مزیت این را دارد که بیمار حس دندان طبیعی را دارد و مشکلات ناشی از بی دندانی و یا داشتن دندان مصنوعی برطرف می شود.

چنانچه بنا به دلایلی نتوان تعداد ایمپلنت زیادی قرار داد مانند وضعیت استخوان نامطلوب، شرایط جسمی فیزیکی یا اقتصادی بیمار راه درمانی دیگر استفاده از تعداد ایمپلنت کمتر(حداقل ۴عدد برای فک بالا و ۲ عدد ایمپلنت برای فک پایین) است.

و ساخت دست دندان مصنوعی(پروتز کامل) که روی این ایمپلنت ها قرار می گیرد.

پروتز متحرک با ساپورت دو ایمپلنت (اوردنچر)

پروتز متحرک با ساپورت چهار ایمپلنت ( اوردنچر)

این نوع پروتزها نسبت به دندان مصنوعی معمولی که فاقد ایمپلنت است لقی بسیار کمتری دارند و بیمار احساس راحتی و طبیعی بودن بسیار زیادی دارد و جویدن غذا با آنها در مقایسه با دندان مصنوعی معمولی خیلی راحت تر است.

۳- استفاده از ایمپلنت می تواند مانع از تحلیل استخوان شود چرا که فیکسچری که داخل استخوان است کمک به    حفظ استخوان نموده و موجب می شود نمای چهره بیمار در دراز مدت پیر و فرسوده به نظر نیاید.

مشاوره و طرح درمان

در ابتدای کار پس از ارزیابی های پزشکی و معاینات بالینی اولیه، طرح درمان توسط متخصص پروتز و بعد از مشاوره با بیمار و بررسی نیازمند های وی، ریخته می شود و براساس طرح درمان ارائه شده پراستودنتیست (متخصص پروتز) محل و تعداد ایمپلنت ها مشخص می شود.

سپس رادیوگرافی موردنیاز  که اغلب از نوع  CBCTمی باشد تجویز می گردد، تا کیفیت و کمیت استخوان ارزیابی گردد و یا اینکه آیا بیمار نیاز به پیوند استخوان و یا جراحی های افزایش استخوان نظیر سینوس لیفت یا جابجایی عصب و غیره دارد یا نه. پس از این ارزیابی ها درمان ایمپلنت آغاز می شود که شامل جراحی برای قراردادن فیکسچر است و بر اساس نوع جراحی و پیوند استخوان و شرایط و کیفیت استخوان می توان پروتز را در همان هفته اول پس از جراحی به بیمار تحویل داد یا اینکه نیاز به ۲تا  ۵ ماه زمان برای ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است و سپس درمان پروتز شروع خواهد شد.

در کل طول دوره درمان بسته به شرایط مختلف بین یک هفته تا ۶ ماه می تواند متغیر باشد.

انواع مختلف ایمپلنت دندان

در ساالهای اخیر و با توجه به استقلال فراوان از ایمپلنت دندان برای جایگزینی دندان های از دست رفته، تنوع زیادی از ایمپلنت ها در بازارهای جهانی وجود دارد.

و حدوداً بیش از پانصد نوع ایمپلنت در بازارهای جهانی وجود دارد و بسته به نوع ایمپلنت و دندانپزشکی که درمان ایمپلنت ها را انجام می دهد (متخصص یا عمومی) و اینکه آیا این ایمپلنت در بازار داخلی از ساپورت و حمایت شرکت معتبری برخوردار است یا نه، قیمت های متفاوتی وجود دارد.

روش های درمانی ایمپلنت

چنانچه شرایط دهان و استخوان بیمار اجازه دهد می توان در همان جلسه ای که دندان ها کشیده می شوند ایمپلنت ها قرار داده شوند که به آن روش درمانی  Immediate implantation   گفته می شود.

اما اغلب به دلیل وضعیت استخوان، بیماری های لثه و عفونت های دندانی امکان آن وجود ندارد و نیاز است پس از کشیدن دندان  دو ماه صبر کرد و سپس جراحی ایمپلنت را انجام داد که ۲ ماه به طول درمان افزوده می شود.

چنانچه وضعیت استخوان یا ایمپلنت و بقیه دندان های بیمار مطلوب باشد می توان در چند روز اولیه پس از جراحی ایمپلنت،  به بیمار پروتز ایمپلنت را تحویل داد و دیگر بیمار دوره بی دندانی زیادی را تجربه نخواهد کرد.

ولی چنانچه بنا به دلایل درمانی امکان آن نباشد باید بیمار چند ماهی را صبر کند تا پروتز ایمپلنت پس از تکمیل دوره ترمیم استخوان ساخته شود، البته نباید نگران بود، در طول این دوره هم امکان ساخت پروتزهای موقتی برای جلوگیری از بی دندانی بیمار در طی دوره ترمیم استخوان وجود دارد.

نکاتی در مورد جراحی ایمپلنت

دو نوع کلی جراحی ایمپلنت وجود دارد:

• جراحی یک مرحله ای: در این حالت فقط یک مرحله جراحی وجود دارد و از همان ابتدا، پس از جراحی پیچی که روی ایمپلنت قرار دارد از درون لثه نمایان است و پس از طی دوران ترمیم استحوان درمانهای پروتزی بیمار آغاز می شود.

• جراحی دو مرحله ای: گاهی بنا به دلایل درمانی، نظیر استفاده از پیوند های استخوانی و … امکان جراحی یک مرحله های وجود ندارد و پس از اینکه جراح فیکسچر را درون استخوان قرارداد روی آن را با لثه می پوشاند و هیچ چیزی از ایمپلنت در حفره دهان دیده نمی شود. سپس بعد از چندماه (۳ الی ۴ ماه) در مرحله دیگری جراح، لثه ی روی ایمپلنت را برش داده و پیچ بلندی روی فیکسچر قرار می دهد،که در دهان قابل رویت است و پس از دو هفته بیمار به متخصص پروتز برای انجام درمان های پروتزی و قالب گیری ایمپلنت ارجاع داده می شود.

قبل از شروع جراحی، موضع بی حس می شود و بیمار هیچ گونه دردی را در حین جراحی احساس نمی کند و ممکن است آنتی بیوتیک یا داروهای دیگر برای قبل و بعد از عمل جراحی تجویز شود. اغلب بیماران تجربه درد زیادی بعد از جراحی ندارند.

بطور معمول و در صورت عدم وجود عفونت لثه برای اطمینان از پیوند خوردن  ایمپلنت با استخوان بین( ۲ تا   ۵ ماه) زمان نیاز است.

دوره ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت:

همانطور که گفته شد در اغلب موارد امکان درمان پروتزی بلافاصله پس از جراحی ایمپلنت وجود ندارد و باید به ایمپلنت زمان داده شود تا با استخوان ادغام شود و استخوان شروع به اتصال به فیکسچر کند. دراین مدت که می تواند چند ماه باشد بیمار عادات دهانی معمول نظیر خوردن، نوشیدن و صحبت کردن را دارد ولی در روزهای اول باید دقت شود که از خوردن غذاهای سفت و برخورد آن ها با محل جراحی ایمپلنت اجتناب کند.

بهداشت دهانی باید مطلوب و مناسب باشد و بطور معمول انجام شود و اغلب نیاز به استفاده از دهانشویه ها می باشد.

چنانچه محل ایمپلنت در نواحی جلوی دهان است و بیمار نیازمند به داشتن دندان در طول این چند ماه است می توان پروتز موقتی از نوع متحرک یا ثابت برای بیمار ساخت.

عوامل موفقیت و شکست ایمپلنت های دندانی:

موفقیت ایمپلنت دندان به طرح درمان درست پروتزی، جراحی مناسب و انتخاب سیستم ایمپلنت معتبر و خوب و شرایط سیستمیک و فیزیکی مناسب بیمار بستگی دارد.

برای دریافت یک ایمپلنت دندانی موفق، لثه سالم و استخوان کافی نیاز است و پس از دریافت ایمپلنت هم باید این سلامت لثه و بافت های دهانی حفظ شود و بهداشت دهان و دندان حتی بیشتر از گذشته باید رعایت گردد.

ملاقات های متعدد با دندانپزشک می تواند موفقیت طولانی مدت ایمپلنت را تضمین کند.

علت از دست رفتن ایمپلنت می تواند ناشی از جراحی نامناسب در اثر بی تجربگی دندانپزشک، عدم طرح درمان مناسب پروتز و عدم طراحی درست پروتز و پخش نیروی ناصحیح بعد از تحویل پروتز به بیمار باشد.

ازجمله علل دیگر انتخاب سیستم های ایمپلنت با کیفیت پایین است که بخصوص در مراحل پروتز بسیار تاثیرگذار است و چه بسا با بعضی از انواع ایمپلنت دندان که کیفیت بالایی ندارند هیچگاه امکان انجام درمانهای پروتزی مطلوب فراهم نخواهد بود.

بهداشت بیمار، استعمال دخانیات و ابتلاء به بعضی از بیماری های  سیستمیک  نظیر دیابت، بیماری های استخوانی و مصرف بعضی از داروها، تروما و ضربه به ایمپلنت و فعالیت های پارافانکشن نظیر سایش های دندانی و دندان قروچه در موفقیت ایمپلنت ها بسیار تاثیر گذار می باشد.